Wspaniałe dekoracje sztukatorskie znajdujące się w dwóch salach Pałacu to jedne z najbardziej atrakcyjnych wizualnie zabytkowych motywów. Śmiało stwierdzić można, że te bogate zdobienia pochodzące z około 1730r. to ukryty wewnątrz skarb barokowej architektury budynku.
Sala pierwszego traktu.
Zlokalizowana w północno-zachodniej części pałacu. Dekoracja wypełnia cały sufit sali mającej ponad 7m. długości i 5,5 m. szerokości. Kompozycję stanowi szerokie profilowane obramowanie o nieregularnej formie wieloboku, wypełnione ornamentem wstęgowo-cęgowym, motywem wici roślinnej, listowia oraz palmet czyli dekoracyjnej formy symetrycznego, rozłożonego wachlarzowato liścia palmy, stylizowanego na kielich kwiatu. W centrum znajduje się plafon w obramowaniu z półwałków z przedstawieniem mitologicznym, ukazującym walką herosów na rydwanie zaprzężonym w parę koni. U góry sceny putto - mały nagi chłopiec, wizerunek przedstawiający uskrzydloną postać anioła, nawiązująca do antycznego bóstwa Erosa – z koszem pełnym owoców. Z lewej strony plafonu motyw muszli z prawej motyw rombu.
Sala drugiego traktu.
Dorównująca wielkością pierwszej sali dekoracja wypełnia również całe pole stropu. Centrum kompozycji stanowi owalny plafon ze sceną mitologiczną, ujęty profilowaną listwą. Wokół niego szerokie obramowanie o wypukło-wklęsłym kształcie listwy wypełnionej ornamentem z liści akantu. W czterech narożnikach sufitu owalne medaliony z alegorycznymi przedstawieniami mitologicznymi. W przestrzeniach między plafonami oraz dookoła wić roślinna, girlandy oraz ornament wstęgowo- cęgowy. Zewnętrzne pole dekoracji stanowi profilowana wypukło-wklęśnie linia z wpisanym motywem gałęzi przewiązanych wstęgą z liśćmi laurowymi. Centrum plafonu to scena przedstawienia mitu o Bellerofoncie, z królową Anteją przykutą kajdanami do skały, Bellerofontem w chmurach siedzącym na Pegazie, trzymającym odciętą głowę Chimery oraz postaciami króla Lykii lobatesa i króla Proitosa.
Przedstawienia mitologiczne to charakterystyczny dla epoki temat podejmowany w sztuce. Dzieła tego okresu charakteryzowały się, dynamizmem, ruchem, niedopowiedzeniami, łączeniem elementów z różnych dziedzin sztuki. Był to nurt kochający przepych, blask, patos. Barok chciał osiągnąć swoje cele artystyczne przez odwołanie się do zmysłów, działał na fantazję. Chciał odbiorców zachwycać.
Stiuk, czyli gips lub wapień był popularnym materiałem zdobniczym okresu baroku. Zazwyczaj barwiony w masie i wypolerowany do połysku po stwardnieniu doskonale imitował znacznie droższy od niego marmur.
Oprócz informacji, iż wykonanie dekoracji sztukatorskich w Pałacu w Jerzmanowej zaliczone jest do warsztatu śląskiego nie znamy autora dzieł. Wiadomo, że w okresie ich powstania mieszkańcami pałacu była rodzina rodu von Sack i prawdopodobnie to im zawdzięczamy ten tak bogaty „remont”.
Bibliografia i źródła:
1. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Ewidencja zabytków architektury i budownictwa, Wypełnił: Dorota Bocheńska, listopad 1992r.
2. A.Billert – Jerzmanowa pałac, PP PKZ Poznań 1974r., s. 6
3. barok.klp.pl
